راهنمای جامع خرید بذر +23 مدل بذر[ارگانیک] با قیمت

بذر چیست؟

بذر  (seed)  یا تخم قسمتی از گياه است که کاشته میشود تا جوانه زند و گياهی شبيه گياه اصلی يا پايه مادری به وجود آورد. بذر ممکن است به شکل دانه، ميوه يا غده، پياز،ساقه،برگ و يا قسمتی از بافت گياه باشد. از نظر فيزيولوژی تنها دانه رسيده با گياهک کامل بذر شناخته میشود.

یک عدد پیاز که برای تولید یک گل لاله کاشته می‌شود نیز یک بذر است. بذر قسمتی از محصول دانه مانند غلات،حبوبات، غده مانند سیب زمینی، ریشه مانند نعناع، پیچک، ریزوم یا ساقه خزنده زیر زمینی مانند زنبق، استولون یا ساقه خزنده رو زمینی مانند توت فرنگی، برگ مانند ساکولنت ها، بگونیا، بنفشه آفریقایی، پیاز مانند سنبل، لاله، پاجوش مانند آلوئه ها و هاورتیا است که، در خاک کاشته می‌شود تا جوانه بزند و پایه گیاه را به وجود آورد.

به طور کلی بذر نتیجه نهایی فعالیت‌های یک نسل گیاه و همچنین آغازی برای نسل جدید می‌ باشد. به عبارتی بذر، تخمک بالغ (رسیده) شامل یک نسل گیاه است. به عبارتی بذر، تخمک بالغ (رسیده) شامل گیاه جنینی (germ) و ذخیره غذایی (endosperm) است که همگی با پوسته حفاظتی بذر (bran) احاطه شده است.

بذر، یک رابطهٔ زنده بین والدین و نتایج بوده و عامل اصلی انتشار گیاه از یک محیط به محیط دیگر می‌باشد که سبب تداوم نسل‌ها می‌شود. از نظر بیولوژیکی بذر تخمک رسیده و بارور است که قابلیت رشد و تبدیل به یک گیاه کامل را دارد، اما از نظر کشاورزی و زراعت بذر مفهوم وسیع تری دارد. بذر از نظر زراعت یک میوهٔ خشک و ناشکوفا است که می‌تواند دارای یک، دو یا چند تخمک باشد.

تفاوت بذر و دانه

دانه به تخمک لقاح یافته ای که دارای رویان است گفته می شود .مانند لوبیا ، نخود ، عدس ، جو و ….

بذر اندام تکثیر جنسی گیاه است و دارای قسمت هایی مانند پوسته ، بافت مواد مغذی و رویان است .مانند بادمجان ، فلفل و …

طبقه بندی های  بذر بر اساس گواهی های مختلف

هدف اصلی گواهی بذر، حفظ صفات ژنتیکی و خلوص بذر رقم های اصلاح شده محصولهایی است که مشخصات بهتری نسبت به محصولهای مشابه خود دارند. از جمله مزایای گواهی بذربرای تولید کنندگان بذر می توان افزایش درآمد بالقوه ازتولید گواهی شده ، تلاش بیشتر برای تولید بذور با کیفیت و مناسب در بازار رقابتی تولید که می تواند باعث افزایش درآمد های تولیدکنندگان گردد.

همچنین  از جمله مزایای گواهی بذر برای کشاورزان، این است که با کشت این بذرها ازتلفات ناخواسته عملکرد جلوگیری می شود همچنین تلفات بیماری ها وآفات و یا عدم هماهنگی رشد گیاه کاهش می یابد.

بنابراین الگوی کلی گواهی بذر ،را بر اساس قوانین CSGA ، می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

بذر اولیه یا اصلاح شده (Breeder Seed ) یا ( Nucleus )  :

بذر اولیه به بذر و سایر اندامهای رویشی گیاه اطلاق می شود و با نظارت متخصصین اصلاح نباتات تولید می شود.دارای برچسب سفید رنگ بوده و مقدار آن بسیار ناچیز است و برای تولید بذر پایه مورد استفاده قرار می گیرد.

در بعضی از مواقع نگهداری و ذخیره بذر اولیه چندان آسان نمی باشد مانند تهیه بذر هیبرید اولیه. زیرا در صورت احتیاج مجدد به بذر اولیه بایستی لینه های خالصی که در تهیه بذر هیبرید بکار برده می شوند کشت گردیده و بذر هیبرید اولیه تهیه شود.

بذر پایه یا سوپر الیت ( Foundation Seed ) یا (Super Elite ) :

اولین بذری است که از کشت بذر اولیه تولید می گردد. این بذر، زیر نظر اصلاح کننده یا مؤسسه مربوط در مزرعه ازدیادی به مساحت ۲یا ۳ هکتار تولید می شود. کشت بذر پایه ممکن است چندین بار تکرار شود بدین معنی که از بذر پایه دوباره تولید گردد. بذر پایه دارای برچسب کارت سفید رنگ است. مقدار آن کم است و برای تولید بذر ثبت شده بکار می رود.

بذرثبت شده یا مادری (Registered Seed) یا(EGIT)  :

بذری است که از تکثیر بذر پایه بدست می آید. این بذر، با نظارت کارشناسان بذر تولید می شود. بذر ثبت شده ممکن است چندین بار تهیه شود. بذر ثبت شده در رده بندی بذر تجاری نیست . بعضی از مؤسسات تهیه “بذر گواهی شده” مرحله تهیه “بذر ثبت شده” را حذف می نمایند. این نوع گواهی بذر را با برچسب یا کارت ارغوانی رنگ مشخص می کنند.

بذر گواهی شده (Cerified seed) :

بذر گواهی شده در حقیقت از تکثیر بذر به دست می آید. بذر گواهی شده بایستی دارای خصوصیاتی باشد که توسط مؤسسات گواهی کننده بذر تعیین شده است. این بذر دارای برچسب یا کارت آبی رنگ است و به بذر آبی معروف می باشد.

خصوصیات بذر مرغوب

بذر خوب چه ویژگی هایی دارد

• سلامت بذر:

سلامت بخشهای تشکيل دهندهی بذر، برای جوانه زدن و توليد محصول مطلوب، لازم و ضروری است. مثلا اگر قسمتی از بذر به طريقی آسيب ببيند، از درصد جوانه زدن آن کاسته میشود.

برای قضاوت درمورد سلامت ومرغوبيت بذور،رنگ و بوی آن نيز موردتوجه اند. رنگ بذرهر رقم معمولا مخصوص به خودآن رقم است و چنانچه تغييراتی دررنگ آن ايجاد شود ،دليل بر نارس و يا آلوده بودن و پوسيدگی بذراست. بوی بذرآلوده به بيماری، ناسالم و کهنه حاکی از نامرغوبی بذراست.

بذر تازه عمدتا شفاف وبراق هستند (مثلا رنگ بذر يونجه، حبوبات و و شبدر تازه ) براقی خود را از دست میدهند و به تدريج کدر میشوند. که بر اثر گذشت زمان بر معمولا بذرهای نارس سبز رنگندو پس از مدتی به تدريج رنگ سبز به خاکستری مايل به زرد يا قهوهای مايل به زرد تبديل میشود. درصد سلامتی چنين بذرهايی کم است و مناسب کشت نيستند.

• بلوغ بذر:

 در برخی از نباتات، دانه قبل از رسيدن رويان برداشت میشود. درنتيجه درصد جوانه زدن آنها کم است. اين دانه ها، به زمانی نياز دارند تا قدرت جوانه زدن پيدا کنند. اين مدت ممکن است چند هفته ويا چند ماه طول بکشد. بايددقت کردکه بذرازاين جهت،زمان لازم را پشت سر گذاشته باشد.

• اندازه ی بذر:

ريزی و درشتی بذر در يک رقم از مسائل مهم ديگری است که بايد به آن توجه کرد. بذر ريز رويان کوچک و مواد ذخيرهای کمتری دارند و گياهچه های کوچکی توليد میکنند،درصورتی که بذور درشت تر قابليت کاشت عميق تر و تحمل شرايط سخت تری راداشته و گياهچه های سالم و قویتری توليد میکنند.

• عمر بذر:

 هر اندازه محيط نگهداری از نظر رطوبت و درجه حرارت با توجه به نوع رقم مطلوب تر باشد، به همان ميزان طول عمر بذور بيشتر خواهد شد.

• خلوص بذر:

در بذر مورد کاشت دو نوع خلوص ژنتيکی و فيزيکی مورد توجه میباشد خلوص ژنتيکی به طور خلاصه به مفهوم خالص بودن بذر از نظر صفات درونی يا ارثی مانند رنگ گل وغيره میباشد که در اين مورد زارع میبايست بذور خود را از منابع مطمئن تهيه نمايد. خلوص فيزيکی آن است که بذورما فاقد ناخالصی قابل مشاهده مانند بذور سايرگياهان به ويژه علفهای هرز و حتی بذور ساير ارقام، مواد جامد (اعم از کاه و کلش، بذور شکسته، خاک و سنگ و …) باشد.

خلوص بذر به قدری مهم است که برحسب استاندارد مؤسسه کنترل و گواهی بذر وقتی درصد خلوص کمتر از ٩٨ درصد باشد آن بذر ارزش کاشت را ندارد بذوری را میبايست برای کاشت انتخاب نمود که کاملا بوجاری و بذر گواهی شده يا مورد تأييد مؤسسات معتبر باشد.

• عاری بودن از عوامل بيماری زا:

در درون بذر يا روی سطح آن يا اين که روی بقايای ميوه ممکن است عوامل بيماریزا متعدد وجود داشته باشد. بر همين اساس بذر را قبل از کاشت بر عليه برخی از بيماریها و آفات گياهی ضدعفونی میکنند.برای اين منظور بيشتر از سموم شيميايی استفاده میشود.

برای اين که درصد سبز شدن بذر حفظ شود و احتياطات لازم از جهت مسموميت انسان و دام رعايت شود بهتر است که بذور ضدعفونی شده را هرچه زودتر کشت کرد.

سموم ضدعفونی بذر به شکلهای مختلف فيزيکی مانند پودر قابل اختلاط با آب، مايع يا گرد وجود دارند. پودرقابل اختلاط با آب، يا سم مايع را با مقدار معينی آب مخلوط میکنند و به وسيله سمپاش به طور يکنواختی روی بذر میپاشند. سپس بلافاصله بذر را کاملا مخلوط میکنند يا سموم گردی را به نسبت موردنظر در يک بشکه گردان به بذر اضافه و آن را مخلوط میکنند .

٣ کيلوگرم بذرذرت را وزن کنيد ودرداخل بشکه ضدعفونی بذربريزيد. مقداری آب با توجه به دستورالعمل کارخانه ی سازنده سم در داخل يک بشر بريزيد. ٣ گرم از سم ويتاواکس را وزن کنيد و به داخل آب بريزيد. مخلوط را خوب به هم بزنيد و به بذر داخل بشکه ی ضدعفونی اضافه کنيد. درب بشکه را محکم ببنديد و با استفاده از دسته آن را بچرخانيد. بعداز چند دقيقه که کاملا بذرو سم مخلوط شد درب بشکه را بازکنيد و بدون دخالت دست بذور ضدعفونی شده را در داخل يک ظرف خالی کنيد.

• قوه ی ناميه یا قدرت زنده بودن بذر:

 قدرت زنده بودن بذر عبارت است از درصد عددی بذور خالصی که قادرند جوانه های سالم توليد کنند. قوه ی ناميه درتمام بذرها يکسان نيست وباگذشت زمان و ياعلل ديگر اين قوه کاهش میيابد.

• سرعت جوانه زدن بذر (قدرت ناميه):

عبارت است از فاصله ی زمانی بين کاشت تا جوانه زنی بذور در شرايط آزمايشگاهی.

• قدرت رويش بذر:

قدرت رويش بذرعبارت است ازنيرويی که توسط آن بذور جوانه زده میتوانند از زير خاک خارج شوند. بذوری که پس از جوانه زدن با توجه به عمق مناسب کشت نتوانند اززير خاک خارج شوند ارزش زراعتی ندارند و برای کشت مناسب نيستند. برای تعيين قدرت رويش بذر، میتوان آن را در زير قشری از ماسه کوارتز به عمق مناسب کاشت. پس از تأمين رطوبت و دمای مناسب، بذور جوانه میزنند و پس از مدتی جوانه ها از خاک خارج میشوند. در اين حالت با شمارش جوانه های ظاهر شده قدرت رويش بذر تعيين میشود.

• رکود یا خفتگی بذر یا خواب بذر:  

رکود یا خواب بذرعبارت است از حالتی در بذر زنده که از جوانه زدن آن، حتی در موقعی که بذر در شرايط مناسب قرار گيرد، جلوگيری میکند.

عواملی که در بذر ايجاد رکود میکنند عبارتند از:

پوشش سخت بذر مانند: هلو

وجود باز دارنده های رشد در قسمتهای مختلف ميوه و بذر مانند :بذر سيب

جنين رشد نکرده مانند: بذر انواع نخلها

جنين راکد مانند: بذر گل سرخ

برای شکستن خواب بذر به روشهای زيرعمل میکنند.

1. خراش دهی مکانيکی بذر
2. خراش دهی با استفاده ازمواد شيميايی
3. چينه سرمايی بذور
4.  خيساندن بذر

فرق بذر ارگانیک و معمولی

بذر ارگانیک را از گیاهان والد تولید می کنند و آغشته به هیچ گونه از آفت کش ها یا سموم نیستند ، این گونه از دانه ها به صورت کاملا طبیعی بوده و هیچ گونه ضرری برای موجودات زنده و یا انسان ها ندارند . بذر های معمولی دارای طعم و بوی مشخصی بوده و این دانه ها همان گیاهانی هستند که توسط کشاورزان برداشت شده اند .

شرايط لازم برای جوانه زدن بذر

• عوامل داخلی:

 بذر بايد زنده بوده و به حد کافی ذخيره ی مواد غذايی داشته باشد، تا بتواند نياز غذايی گياه تازه روييده را تا زمانی که قادر به انجام عمل فتوسنتز گردد، از محل مواد ذخيره بذر تأمين نمايد. بذور کوچک، چروکيده و نارس ،معمولا مواد غذايی کافی برای رشد ندارند.

• عوامل محيطی:

برای جوانه زدن بذر ترکيب مناسبی از رطوبت، حرارت و اکسيژن در محيط کشت لازم است. در زير به طور مختصر، به هريک از آنها اشاره میشود:

الف) رطوبت

ب) حرارت

ج) اکسيژن

د) نور

بستر بذر :

به محل قرار گرفتن يا استقرار بذر، بستر بذر اطلاق میشود. بستر مناسب بذر بستری است که در آن شرايط لازم در حد مطلوب برای جوانه زدن و رشد بذر فراهم شود تا گياه حاصل از آن بتواند حداکثرعملکرد را در واحد سطح داشته باشد.

شرايط يک بستر مطلوب برای رشد بذر:

1. حاصلخيز باشد.
2. بذر را در مقابل سرما و گرما و نيز از گزند پرندگان و ساير جانوران حفظ کند.
3. بافت مناسب و قابل نفوذ به آب و هوا داشته باشد.
4. شرايط مناسب برای فعاليت ميکرو اورگانيسم ها را داشته باشد.
5. از ظرفيت نگهداری رطوبت بالايی برخوردار باشد.
6. عاری ازعلفهای هرز، آفات وعوامل بيماریزا باشد.
7. از شيب مناسب برخوردار باشد.

انواع روش های کاشت بذر

کاشت مستقیم بذر:

کاشت بذر مستقیم به این معنا است که شما به جای اینکه نهال و یا قلمه ای از گیاه مورد نظرتان را بکارید، به طور مستقیم بذر آن را خریداری کرده و بکارید. مانند بذر سبزیجات

کاشت غیر مستقیم بذر:

در این روش شما دیگر نیازی به بذر ندارید و می توانید از نهالی استفاده کنید که قابلیت رشد در فضاهای خانگی و گلخانه ها را دارند.این روش نیز مانند هر روش دیگری مزایا و معایب خودش را دارد. در این حالت در مقایسه با روش مستقیم می توانید کنترل بیشتری روی رشد گیاه داشته باشید و گیاه را از آفت های مختلف محافظت کنید.

کاشت مستقیم بذر بهتر است یا غیر مستقیم ؟

به طور کلی زمانی که شما دانه ای را می کارید اگر به خوب با روش های مراقبت از سلامت گیاه آشنا باشید می توانید منتظر نتیجه خوبی باشید. در حالی که زمانی که ما نهالی را قلمه می زنید و یا محیطش را جا به جا می کنید، ممکن است در اثر استرسی که به گیاه وارد کرده اید شاهد نتیجه چندان مطلوبی نباشید. از طرف دیگر می توان گفت کاشت مستقیم بذر بسیار از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر است و کاشت ساده تری هم دارد.

لیست خرید 23 مدل بذر گیاه و گل [ارگانیک] + قیمت روز